ŚWIADOMOŚĆ PRZYNALEŻNOŚCI
Stąd też świadomość wspólnej z określonym osobnikiem przynależności do jednej rodziny nie jest obojętna emocjonalnie, choć emocje te w danym momencie mogą mieć różny charakter i siłę (ktoś może być chlubą rodziny i może być również jej zakałą). Niewątpliwie jednak u podstaw emocje te mają charakter pozytywny, a dzieje się to poprzez wpływ drugiego czynnika, który nazwalibyśmy sytuacyjnym. Opieka rodziców nad niedoro- słymi jeszcze dziećmi czy opieka dorosłych dzieci nad starymi rodzicami, posiadanie wspólnych opiekunów w przypadku rodzeństwa — stwarzają sytuacje, w których pojawiające się niekiedy procesy współzawodnictwa (między rodzeństwem o względy rodziców czy na odwrót) czy konflikty (trudności z dziećmi w wieku ich dojrzewania, nieporozumienia ze starzejącymi się rodzicami) są zdecydowanie podporządkowane dominującym procesom współpracy.